Seyyar Beton Santrali
İnşaat projelerine yapılan yatırımların her geçen gün artması, bu projelerde kullanılan beton miktarını da etkilemektedir. Günümüzde beton üretimi hassas tartım ve büyük karıştırma teknolojisini kullanan beton santrallerinde üretilmektedir. Beton yapımında kullanılan agrega, çimento, şu ve katkı maddeleri laboratuvar ortamında belirli testlerinden geçerek, uygun değerlerde hassas tartımlar ile son teknolojili hızlı beton mikserlerinde homojen karıştırılarak yapılır. Mobil beton santrali teknolojisi üretilmeden önce beton santrallerinin tamamı sabit olarak yapılmaktaydı. Sabit beton santralleri yıllarca aynı yerde beton üretirken, burada üretilen betonun taşınması zor ve kalite olarak düşüktü.
Dünyada insan nüfusunun hızla artması beraberinde insanların ihtiyaçlarını karşılayacak inşaat çalışmalarını getirmiştir. Hızla artan inşaatların ihtiyacını sabit beton santrallerinin karşılaması imkansız iken inşaat firmaları içinde ekstra bir maliyet oluşturmaktadır. Sabit beton santrallerinden temin edilen beton inşaat süresini uzatması firmaların kendi betonlarını üretmeye tetiklemiştir. Kendi betonunu üretmeye başlayan firmalar mobil beton santrallerini kullanmaya başlayarak hızlı, kaliteli beton elde ederken sayısız projede beton ihtiyaçlarını karşılamıştır.
Mobil beton santralleri, sabit beton santrallerine göre daha esnek, daha hızlı iken sabit beton santrallerinde bulunan bütün özelliklere sahiptir. Santralin arkasında bulunan tekerlekler mobil bir şase üzerine yerleştirilerek yapılır. Mobil santralin boyutuna göre bir araçla mobil ünite çekilerek bir yerden başka bir yere kolaylıkla taşıyabilmektedir. Beton santrali böylelikle mobil hale gelerek istenilen yere görülebilmektedir.
Mobil Beton Santralinin Avantajları ve Kullanım Yerleri
Mobil beton santrali birçok yönüyle kullanıcılarına avantajlar sağlamaktadır. Bunların başında gelen kolay kurulum, taşınabilir olması, sökülebilir-takılabilir olması, minimal bir kurulum alanı gerektirdiği için inşaat mıntıkasının içinde kurulması gibi başlıca avantajlar sağlamaktadır. Beton santrali kurmak için çeşitli resmi izinler gerekirken mobil beton santrallerinde çoğunlukla böyle izinler almaya gerek yoktur.
Mobil beton santralini büyük inşaat firmaları proje bazlı işlerinde tercih ederken, beton üretimi yapan firmalarda hizmet verdiği inşaatlar için kurmaktadır. Mobil beton santralleri değişik modellere ve kapasitelerde olduğu için her türlü inşaat projesine uymaktadır. Mobil beton santrallerinin sahip olduğu kapasiteler 30m³, 45m³, 60m³, 100m³, 120m³ olarak değişebilmektedir. İnşaat projeleri için firmalar ihtiyaçlarına istedikleri kapasiteli mobil beton santralinin siparişini verebilmektedir.
Mobil Beton Santrali Özellikleri
Mobil beton santrallerinin yapımında birçok mekanik malzeme kullanıldığı için yüksek seviyede bir mühendislik hesabına ihtiyaç vardır. Bu santrallerin mobil olması ilk olarak tasarım aşamasında minimum alanı kaplayacak şekilde çizimleri yapılır. Mobil beton santralinin ana ünitesi üzerinde agrega depolamak için agrega bunkeri bulunur, agrega miktarını tartmak için agrega tartım konveyörü, çimento tartım kantarı, gerekli suyu tartmak için şu kantarı ve kimyasal ölçü kantarı bulunmaktadır. Ana üniteye betonun malzemelerini homojen bir şekilde karıştıracak mikser yerleştirilir.
Mobil beton santralinin dış ölçüleri Avrupa standartlarına ve Avrupa karayollarında taşım yapılacak şekilde belirlenir ve yapılır. Bu standartlar sayesinde mobil beton santrallerini Avrupa ülkelerine karayolları ile taşımak mümkündür. Santralin arka ünitesine yerleştirilen dingil ve tekerlekler sayesinde bir tır yardımıyla taşımak mümkündür. Mobil beton santralleri için gerekli, çimento silosu ve helezonu, çimento silo filtresi ve agrega ön beslenme sistemi baska araçlarla sevk edilmektedir.
Mobil beton santrallerinde elektrik, şu ve pnömatik akşamları fabrikada üretilir. Bu sistemlerin fabrikada üretilmesi Mobil beton santrali kurulum süresini ciddi anlamda kısaltmaktadır. Mobil beton santrallerinin kurulacağı zeminin düz bir beton zeminden oluşması kurulumu yapmak için yeterlidir. Sabit beton santralirinde yapılan yüksek beton zemin kullanılmadığı için zemin sistemi konusunda da mobil beton santralleri ayrı bir ekonomik özellik sağlamaktadır.
Mobil Beton Santralinde Kullanılan Mikserler
Mobil beton santrallerinde kullanılan mikserlerin sahip olduğu güç ve devir sayısı çok önemlidir. Mikserler AC asenkron motorlardan oluşup bu motorların sahip olduğu devirler sayılarını değiştirmek için çeşitli türde redüktörler kullanılmaktadır. Yapılacak motor ve redüktör seçimi için matematiksel mühendislik hesabı gereklidir. Mikserin karıştırıcı özellikleri üretilecek betonun kalitesini belirlediği için sahip olduğu döndürme gücü yapıların inşa kalitesini doğrudan etkilemektedir.
Mobil beton santralleri farklı üretim kapasitelerine göre tasarlanırken motor gücü bu kapasite ile paralel göstermektedir. 30m³ kapasiteye sahip santralde 47kW gücünde motor kullanılırken, 120m³ kapasiteye sahip santralde 205kW toplam güce sahip motorlar kullanılmaktadır. Bu motorlar sürücü sistemler ile kontrol edilip uzaktan kumanda yapılabilmektedir. Mobil santrallerinde genellikle çift milli mikserler kullanılarak hızlı beton yapımı sağlamaktadır.
Mobil Beton Santrallerinde Mühendislik Disiplinleri
Mobil beton santralleri çok ciddi üretimler olup alanında uzman kişiler tarafından yapılması gerekir. Ekip çalışması gerektiren bu sistemlerin kurulabilmesi birçok mühendislik disiplini bir araya gelmektedir. Mobil beton santrallerinin mekanik aksamları ile makine mühendisleri, elektrik aksamları ile elektrik mühendisleri ve inşaat ile ilgili olan bölümleriyle inşaat mühendisleri ilgilenmektedir. Bu santrallerin uygun olan boyutlarda yapılması için zaman zaman mimarlardan destek alınmaktadır.
Mobil beton santrallerinin kurulumu resmi olarak pek çok kanuna bağlı olduğu için kullanıcılar yapacakları santrallerin gerekli uygunluk belgelerine sahip olup olmadığına dikkat etmelidir. Bu santrallerde kullanılan malzemelerinde CE ve kalite belgelerine sahip olması, TSE kurumu tarafından kullanımının uygun görülmüş olması gerekir. Yeterlilik belgesi olmayan malzemeler bu sistemlerde kesinlikle tercih edilmemelidir.